ఏకాదశ సర్గ
Download శుద్ద పాఠ్యం | Audio
అవధూయ చ తాం బుద్ధిం బభూవ అవస్థితః తదా |
జగామ చ అపరాం చింతాం సీతాం ప్రతి మహా కపిః || 1
న రామేణ వియుక్తా సా స్వప్తుం అర్హతి భామినీ |
న భొక్తుం నాప్యలంకర్తుం న పాన ముపసేవితుమ్ |
నాన్యం నర ముపస్థాతుం సురాణాం అపి చేశ్వరమ్ ||2
న హి రామ సమః కశ్చిద్విద్యతే త్రిదశేష్వపి |
అన్యేయమితి నిశ్చిత్య పాన భూమౌ చచార సః ||3
క్రీడితే నాపరాః క్లాంతా గీతేన చ తథా పరాః |
నృత్తేన చాపరాః క్లాంతాః పాన విప్రహతాః తథా ||4
మురజేషు మృదంగేషు పీఠికాసు చ సంస్థితాః |
తథా౽౽ స్తరణ ముఖ్యేషు సంవిష్టాశ్చపరాః స్త్రియః ||5
అంగనానాం సహస్రేణ భూషితేన విభూషణైః |
రూప సల్లాప శీలేన యుక్త గీత అర్థ భాషిణా || 6
దేశ కాల అభియుక్తేన యుక్త వాక్య అభిధాయినా |
రతాభిరత సంసుప్తం దదర్శ హరి యూథపః ||7
తాసాం మధ్యే మహా బాహుః శ్శుశుభే రాక్షసేశ్వరః |
గొష్ఠే మహతి ముఖ్యానాం గవాం మధ్యే యథా వృషః || 8
స రాక్షసేంద్రః శ్శుశుభే తాభిః పరివృతః స్వయమ్ |
కరేణుభిర్ యథారణ్యే పరికీర్ణొ మహా ద్విపః || 9
సర్వ కామైర్ ఉపేతాం చ పాన భూమిం మహాత్మనః |
దదర్శ కపి శార్దూలః తస్య రక్షః పతేర్ గృహే || 10
మృగాణాం మహిషాణాం చ వరాహాణాం చ భాగశః |
తత్ర న్యస్తాని మాంసాని పాన భూమౌ దదర్శ సః || 11
రౌక్మేషు చ విశలేషు భాజనేష్వ్ అర్ధ భక్షితాన్ |
దదర్శ కపి శార్దూలో మయూరాన్ కుక్కుటామ్ స్తథా || 12
వరాహ వార్ధ్రాణసకాన్ దధి సౌవర్చలాయుతాన్ |
శల్యాన్ మృగ మయూరాం శ్చ హనూమా నన్వవైక్షత || 13
కృకరాన్ వివిధాన్ సిద్ధాం శ్చకొరాన్ అర్ధ భక్షితాన్ |
మహిషాన్ ఎక శల్యాంశ్చ ఛాంగాంశ్చ కృత నిష్ఠితాన్ || 14
లేహ్యాం ఉచ్చ అవచాన్ పేయాన్ భొజ్యాని వివిధాని చ || 15
తథా౽౽ మ్లలవణోత్తంసైర్ వివిధై రాగ షాడబైః |
హార నూపుర కేయూరైర్ అపవిద్ధైర్ మహా ధనైః || 16
పాన భాజన విక్షిప్తైః ఫలైశ్చ వివిధైర్ అపి |
కృత పుష్పోహారా భూర్ అధికం పుష్యతి శ్రియమ్ || 17
తత్ర తత్ర చ విన్యస్తై సుశ్లిష్టై శ్శయన ఆసనైః |
పాన భూమిర్ వినా వహ్నిం ప్రదీప్తా ఇవ ఉపలక్ష్యతే || 18
బహు ప్రకారైర్ వివిధైర్ వర సంస్కార సంస్కృతైః |
మాంసైః కుశల సంయుక్తైః పాన భూమి గతైః పృథక్ || 19
దివ్యాః ప్రసన్నా వివిధా సురాః కృత సురా అపి |
శర్కరాసవ మాధ్వీకాః పుష్ప ఆసవ ఫల ఆసవాః || 20
వాస చూర్ణై శ్చ వివిధైర్ మృష్టా స్తైః స్తైః పృథక్ పృథక్ |
సంతతా శుశుభే భూమిర్ మాల్యైశ్చ బహు సంస్థితైః || 21
హిరణ్మయైశ్చ వివిధైర్ భాజనైః స్ఫాటికైర్ అపి |
జాంబూనదమయైశ్చాన్యాః కరకై రభిసంవృతా || 22
రాజతేషు చ కుంభేషు జాంబూనదమయేషు చ |
పాన శ్రేష్ఠం తదా భూరి కపి స్తత్ర దదర్శ హ || 23
సొ౽ అపశ్య ఛ్చాత కుంభాని శీధొర్ మణిమయాని చ |
రాజతాని చ పూర్ణాని భాజనాని మహా కపిః || 24
క్వచిద్ అర్ధ అవశేషాణి క్వచిత్ పీతాని సర్వశః |
క్వచిన్నైవ ప్రపీతాని పానాని స దదర్శ హ || 25
క్వచిద్ భక్ష్యాంశ్చ వివిధాన్ క్వచిత్ పానాని భాగశః |
క్వచిద్ అన్న అవశేషాణి పశ్యన్ వై విచచార హ || 26
క్వచిత్ ప్రభిన్నైః కరకైః క్వచిద్ ఆలొడితైర్ ఘటైః |
క్వచిత్ సంపృక్త మాల్యాని జలాని చ ఫలాని చ || 27
శయనాని అత్ర నారీణాం శుభ్రాణి బహుధా పునః |
పరస్పరం సమాశ్లిష్య కాశ్చిత్ సుప్తా వరాంగనాః || 28
కాశ్చిచ్చ వస్త్రం అన్యస్యా స్వపంత్వాః పరిధాయ చ, |
ఆహృత్య చాబలాః సుప్తా నిద్రా బల పరాజితాః || 29
తాసాం ఉచ్చ్వాస వాతేన వస్త్రం మాల్యం చ గాత్రజమ్ |
నాత్యర్థం స్పందతే చిత్రం ప్రాప్య మందమివానిలమ్ || 30
చందనస్య చ శీతస్య శీధొర్ మధు రసస్య చ |
వివిధస్య చ మాల్యస్య ధూపస్య వివిధస్య చ || 31
బహుధా మారుత స్తత్ర గంధం వివిధముద్వహన్ |
స్నానానాం చందనానాం చ ధూపానాం చైవ మూర్చితః |
ప్రవవౌ సురభిర్ గంధొ విమానే పుష్పకే తదా || 32
శ్యామ అవదాతా స్తత్రన్యాః కాశ్చిత్ కృష్ణా వర అంగనాః |
కాశ్చిత్ కాంచన వర్ణ అంగ్యః ప్రమదా రాక్షస ఆలయే || 33
తాసాం నిద్రా వశత్వాచ్చ మదనేన విమూర్చితమ్ |
పద్మినీనాం ప్రసుప్తానాం రూపం ఆసీద్ యథైవ హి || 34
ఎవం సర్వం అశేషేణ రావణాంతః పురం కపిః |
దదర్శ సుమహా తేజా న దదర్శ చ జానకీమ్ || 35
నిరీక్షమాణశ్చ తదా తాః స్త్రియ స్స మహా కపిః |
జగామ మహతీం చింతాం ధర్మ సాధ్వస శంకితః || 36
పర దార అవరొధస్య ప్రసుప్తస్య నిరీక్షణమ్ |
ఇదం ఖలు మమాత్యర్థం ధర్మ లొపం కరిష్యతి || 37
న హి మే పర దారాణాం దృష్టిర్ విషయ వర్తినీ |
అయం చ అత్ర మయా దృష్టః పర దార పరిగ్రహః || 38
తస్య ప్రాదుర్ అభూచ్ చింతా పునర్ అన్యా మనస్వినః |
నిశ్చితైకాంత చిత్తస్య కార్య నిశ్చయ దర్శినీ || 39
కామం దృష్ట్వా మయా సర్వా విశ్వస్తా రావణ స్త్రియః |
న తు మే మనసః కించిద్ వైకృత్యం ఉపపద్యతే || 40
మనొ హి హేతుః సర్వేషాం ఇంద్రియాణాం ప్రవర్తతే |
శుభ అశుభాస్వ్ అవస్థాసు తచ్చ మే సువ్యవస్థితమ్ || 41
నాన్యత్ర హి మయా శక్యా వైదేహీ పరిమార్గితుమ్ |
స్త్రియో హి స్త్రీషు దృశ్యంతే సదా సంపరిమార్గణే || 42
యస్య సత్త్వస్య యా యోని స్తస్యాం తత్ పరిమార్గ్యతే |
న శక్యం ప్రమదా నష్టా మృగీషు పరిమార్గితుమ్ || 43
తద్ ఇదం మార్గితం తావత్ శుద్ధేన మనసా మయా |
రావణాంతః పురం సర్వం దృశ్యతే న చ జానకీ || 44
దేవ గంధర్వ కన్యాశ్చ నాగ కన్యాశ్చ వీర్యవాన్ |
అవేక్షమాణొ హనుమాన్ న ఎవ అపశ్యత జానకీమ్ || 46
తాం అపశ్యన్ కపి స్తత్ర పశ్యం శ్చాన్యా వర స్త్రియః |
అపక్రమ్య తదా వీరః ప్రధ్యాతుం ఉపచక్రమే || 47
స భూయస్తు పరం శ్రీమాన్ మారుతిర్యత్నమాస్థితః |
అపానభూమిముత్సృజ్య తద్విచేతుం ప్రచక్రమే || 48
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే, వాల్మీకీయే, ఆదికావ్యే, సుందరకాణ్డే, ఏకాదశః సర్గః