30 సర్గ
Download శుద్ద పాఠ్యం | Audio
హనుమాన్ అపి విక్రాంతః సర్వం శుశ్రావ తత్త్వతః |
సీతాయా స్త్రిజటాయా శ్చ రాక్షసీనాం చ తర్జనమ్ || 1
అవేక్షమాణ స్తాం దేవీం దేవతామివ నందనే |
తతొ బహు విధాం చింతాం చింతయామాస వానరః || 2
యాం కపీనాం సహస్రాణి సుబహూ న్యయుతాని చ |
దిక్షు సర్వాసు మార్గంతే సేయ మాసాదితా మయా || 3
చారేణ తు సుయుక్తేన శత్రొ శక్తిమవేక్షితా |
గూఢేన చరతా తావదవేక్షిత మిదం మయా || 4
రాక్షసానాం విశేషశ్చ పురీ చేయ మవేక్షితా |
రాక్షస అధిపతే రస్య ప్రభావొ రావణస్య చ || 5
యుక్తం తస్యాప్రమేయస్య సర్వ సత్త్వ దయావతః |
సమాశ్వాసయితుం భార్యాం పతిదర్శన కాంక్షిణీమ్ || 6
అహం ఆశ్వాసయామి ఎనాం పూర్ణ చంద్ర నిభాననామ్ |
అదృష్ట దుఃఖాం దుఃఖార్తాం దుఃఖస్యాంత మగచ్ఛతీమ్ || 7
యద్యప్యహ మిమాం దేవీం శొక ఉపహత చేతనామ్ |
అనాశ్వాస్య గమిష్యామి దొషవత్ గమనం భవేత్ || 8
గతే హి మయి తత్రేయం రాజ పుత్రీ యశస్వినీ |
పరిత్రాణ మవిందంతీ జానకీ జీవితం త్యజేత్ || 9
మయా చ స మహాబాహుః పూర్ణ చంద్ర నిభాననః |
సమాశ్వాసయితుం న్యాయ్య స్సీతా దర్శన లాలసః || 10
నిశా చరీణాం ప్రత్యక్ష మనర్హం చాపిభిభాషణమ్ |
కథం ను ఖలు కర్తవ్య మిదం కృచ్ఛ్ర గతొ హ్యహమ్ || 11
అనేన రాత్రి శేషేణ యది న ఆశ్వాస్యతే మయా |
సర్వథా నాస్తి సందేహః పరిత్యక్ష్యతి జీవితమ్ || 12
రామ శ్చ యది పృచ్ఛేన్ మాం కిం మాం సీతా౽బ్రవీద్వచః |
కిం అహం తం ప్రతిబ్రూయా మసంభాష్య సుమధ్యమామ్ || 13
సీతా సందేశ రహితం మాం ఇతః త్వరయా గతమ్ |
నిర్దహేత్ అపి కాకుత్‍స్థః క్రుద్ధ స్తీవ్రేణ చక్షుషా || 14
యది చేత్ యొజయిష్యామి భర్తారం రామ కారణాత్ |
వ్యర్థం ఆగమనం తస్య ససైన్యస్య భవిష్యతి || 15
అంతరం తు అహం ఆసాద్య రాక్షసీనా మిహ స్థితః |
శనై రాశ్వాసయిష్యామి సంతాప బహుళామిమామ్ || 16
అహం త్వతితనుశ్చైవ వానర శ్చ విశేషతః |
వాచం చోదాహరిష్యామి మానుషీమిహ సంస్కృతామ్ || 17
యది వాచం ప్రదాస్యామి ద్విజాతిరివ సంస్కృతామ్ |
రావణం మన్యమానా మాం సీతా భీతా భవిష్యతి || 18
వానరస్య విశేషేణ కథం స్యాదభిభాషణమ్ |
అవశ్యమేవ వక్తవ్యం మానుషం వాక్య మర్థవత్ |
మయా సాంత్వయితుం శక్యా న అన్యథాయామనిందితా || 19
సా ఇయం ఆలొక్య మే రూపం జానకీ భాషితం తథా |
రక్షొభి స్త్రాసితా పూర్వం భూయ స్త్రాసం గమిష్యతి || 20
తతొ జాత పరిత్రాసా శబ్దం కుర్యాన్ మనస్వినీ |
జానమానా విశాలాక్షీ రావణం కామ రూపిణమ్ || 21
సీతయా చ కృతే శబ్దే సహసా రాక్షసీ గణః |
నానా ప్రహరణొ ఘొర స్సమేయాదంతకోపమః || 22
తతొ మాం సంపరిక్షిప్య సర్వతొ వికృతాననాః |
వధే చ గ్రహణే చైవ కుర్యుర్యత్నం యథా బలమ్ || 23
గృహ్య శాఖాః ప్రశాఖాశ్చ స్కంధాంశ్చొత్తమశాఖినామ్ |
దృష్ట్వా విపరిధావంతం భవేయుర్భయశంకితాః || 24
మమ రూపం చ సంప్రేక్ష్య వనే విచరతొ మహత్ |
రాక్షస్యొ భయ విత్రస్తా భవేయుః వికృతాననాః || 25
తతః కుర్యుః సమాహ్వానం రాక్షస్యొ రక్షసామపి |
రాక్షస ఇంద్ర నియుక్తానాం రాక్షసేంద్ర నివేశనే || 26
తే శూల శక్తి నిస్త్రింశ వివిధ ఆయుధ పాణయః |
ఆపతేయు ర్విమర్దే౽స్మిన్ వేగేనోద్విగ్న కారిణః || 27
సం క్రుద్ధః తైః తు పరితొ విధమన్ రక్షసాం బలమ్ |
శక్నుయాం న తు సంప్రాప్తుం పరం పారం మహోదధేః || 28
మాం వా గృహ్ణీయు రాప్లుత్య బహవ శీఘ్ర కారిణః |
స్యాత్ ఇయం చ అగృహీతార్థా మమ చ గ్రహణం భవేత్ || 29
హింసా అభిరుచయొ హింస్యు రిమాం వా జనకాత్మజామ్ |
విపన్నం స్యాత్ తతః కార్యం రామ సుగ్రీవయొ రిదమ్ || 30
ఉద్దేశే నష్ట మార్గే౽స్మిన్ రాక్షసైః పరివారితే |
సాగరేణ పరిక్షిప్తే గుప్తే వసతి జానకీ || 31
విశస్తే వా గృహీతే వా రక్షొభి ర్మయి సంయుగే |
న అన్యం పశ్యామి రామస్య సాహాయం కార్య సాధనే || 32
విమృశన్ చ న పశ్యామి యో హతే మయి వానరః |
శత యొజన విస్తీర్ణం లంఘయేత మహోదధిమ్ || 33
కామం హంతుం సమర్థొ౽స్మి సహస్రాణ్యపి రక్షసామ్ |
న తు శక్ష్యామి సంప్రాప్తుం పరం పారం మహోదధేః || 34
అసత్యాని చ యుద్ధాని సంశయొ మే న రొచతే |
కః చ నిహ్సంశయం కార్యం కుర్యాత్ ప్రాఙ్ఞస్ససంశయమ్ || 35
ప్రాణ త్యాగః చ వైదేహ్యా భవేత్ అనభిభాషణే |
ఎష దొషొ మహాన్ హి స్యాన్మమ సీతా అభిభాషణే || 36
భూతాః చ అర్థా వినశ్యంతి దేశ కాల విరొధితాః |
విక్లబం దూతం ఆసాద్య తమః సూర్యోదయే యథా || 37
అర్థ అనర్థ అంతరే బుద్ధిః నిశ్చితా అపి న శొభతే |
ఘాతయంతి హి కార్యాణి దూతాః పండిత మానినః || 38
న వినశ్యేత్ కథం కార్యం వైక్లవ్యం న కథం భవేత్ |
లంఘనం చ సముద్రస్య కథం ను న వృథా భవేత్ || 39
కథం ను ఖలు వాక్యం మే శృణుయాన్నోద్విజేత వా |
ఇతి సంచింత్య హనుమాంశ్చకార మతిమాన్ మతిమ్ || 40
రామం అక్లిష్ట కర్మాణం స్వ బంధుం అనుకీర్తయన్ |
న ఎనాం ఉద్వేజయిష్యామి తత్ బంధు గత మానసామ్ || 41
ఇక్ష్వాకూణాం వరిష్ఠస్య రామస్య విదితాత్మనః |
శుభాని ధర్మ యుక్తాని వచనాని సమర్పయన్ || 42
శ్రావయిష్యామి సర్వాణి మధురాం ప్రబ్రువన్ గిరమ్ |
శ్రద్ధాస్యతి యథా హీయం తథా సర్వం సమాదధే || 43
ఇతి స బహు విధం మహానుభావొ, జగతి పతేః ప్రమదాం అవేక్షమాణః |
మధురం అవితథం జగాద వాక్యం, ద్రుమ విటప అంతరం ఆస్థితొ హనుమాన్ || 44
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే, వాల్మీకియే, ఆదికావ్యే సుందరకాణ్డే త్రింశః సర్గః